Kooperatiften “hobi bahçesi” adı altında arazi satışlarının hızlandığı şu günlerde bizlere de bu konuda hayli sorular gelmeye başladı. Hobi bahçesine para ödemekle gerçekten 200-250 metrekare, ya da daha farklı bir yere sahip olunabiliyor mu?
Gelin bu “kooperatif hissesine sahip olmakla” bir araziye sahip olunabiliyor mu, ya da hobi bahçesine sahip olduğunu sanmakla hayat boyu içinden çıkamayacağınız bir karmaşanın mı içine girmiş oluyorsunuz ona bakalım.
Önce kooperatifin ne olduğuna bakmak gerekiyor. Kooperatif, ortaklarının bir amaca ulaşmak için ekonomik ve sosyal yardımlarla karşılıklı yardımlaşma, dayanışma ve işbirliği içerisinde biraraya geldikleri ekonomik kuruluşlar.
Yani kooperatif ortak bir amacı gerçekleştirmek amacıyla kurulur. Ticari işletmelerden farkı kâr amacı gütmezler.
1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre kooperatifler birbirinden çok farklı amaçlar için kurulabilirler. Biz burada sadece kurulan bir kooperatifin sattığı arsadan pay alınabilir mi ona bakacağız.
Burada önce dahil olduğunuz yapının bir kooperatif olup olmadığını bilmeniz gerekiyor. Kooperatifler Kanunu’nun 2. Maddesine göre, bir kooperatifin ana sözleşmesinin olması, en az 7 kurucu ortağın hazırlayıp imzalaması ve bu sözleşmenin noterden onaylanması gerekiyor.
Sadece bununla bitmiyor. Bu kooperatifin
* Adı, unvanı ve çalışma konuları,
* Ortakların pay tutarı ve sermayenin ödenme şekli,
* Ortakların sorumluluk durumları,
* Kooperatifteki organların sorumluluk durumları,
* Kooperatifin nasıl temsil edileceği,
* Kurucu ortakların adı/soyadı ve ikametgahlarının üyelerin bilgisine açık olması gerekiyor.
Şunu unutmamak gerekiyor, size sunulan yerin yakında imara açılacağını, ya da kendilerinin buraya özel imar çıkaracaklarına ilişkin bir bilgi ile sunulan yerler satılmaya çalışılıyorsa kooperatiflerin imarsız alanlara imar çıkarabilecek ne gücü ne de yetkisi bulunuyor.
HİÇ BİTMEYECEK PROJEDEN HİSSE ALMAK
“İlerde belki üzerine bir şey yaparız” düşüncesiyle böyle bir kooperatiften 300-500 metrekare bir yer almak demek, hiç bitmeyecek, belki de hiç başlamayacak bir projeden yer almak ve ömür boyu beklemek anlamına gelir.
Ne demek istediğimi daha açık ifade edeyim.
Bir kooperatife girmek çok kolay, ayrılmak ise çok zor ya da imkânsız gibi. Bir kooperatiften ancak hissenizi başkasına devretmek suretiyle çıkabilirsiniz. İkinci bir çıkış yöntemi var, o da kooperatifin kendini feshetmesi…
Kooperatifin dağılmasına ancak genel kurul karar verebiliyor. Yönetiminin menfaati, devamından yana ise üyelerin kooperatifi feshetmesi imkansıza yakın bir zorluğu barındırıyor.
Görüldüğü gibi kooperatife girmek kolay, çıkmak çok zor. İşin bir başka yönü daha var. Kooperatif yönetimi, isterse sizi bilginiz olmadan bir dizi borç altına da sokabilir.
Kooperatif üyesi olmak ya da hissedarı olmanın hukuki sorumlulukları da var. Bu aynı zamanda cezai yükümlülüklerini de beraberinde getiriyor.
Daha açık ifade etmek gerekirse bir kooperatife çok saf duygularla girip hiçbir şey kazanamayabileceğiniz gibi zaman ve para kaybetmenizin yanı sıra bir dizi cezai sorumlulukla da karşı karşıya kalabilirsiniz.
SİSTEM NASIL İŞLİYOR?
Kooperatif yönetimi, bir yerden arazi satın alıyor ve burayı kendince uygun bulduğu ölçülere göre bölüyor. Buranın içinde tapuya işlenmesi mümkün olmayan parselasyon ve kullanılacak iç yollar yapıyor.
Arazinin mülkiyeti her zaman kooperatifin üzerinde oluyor. Kooperatif yönetiminden biri size noter aracılığıyla hisse devri yapıyor. Para karşılığı yere ilişkin size muvafakatname imzalatılıyor. Bu muvafakatname aynı şekilde diğer kooperatif hissedarlarına da imzalatılıyor.
Böylece her hissedar kendine ait yeri ekip biçmeye, belki Tiny House hayatı bile oluşturabiliyor.
Kooperatifler Ticaret Bakanlığı’nın denetiminde. Bir kooperatif üyesi olduğunuzda hisse durumunuzu e-Devlet uygulaması üzerinden de görebiliyorsunuz.
Ancak unutulmaması gereken bir durum var, Kooperatiflerin satışı tapu müdürlükleri üzerinden değil, kooperatif üyeliği olarak noter aracılığıyla gerçekleştiriliyor. İmzalanan muvafakatnamede kendisine ait olarak gösterilen yerin tapuda bir karşılığı bulunmuyor.
Tarım arazileri üzerine kurulan bu tarz kooperatiflerde 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu 8 ve devamı maddeleri uyarınca; kişinin bağımsız mülkiyet sahibi olması mümkün değil.
YER SİZİN Mİ OLUYOR?
İnternette “kooperatif tapulu arsa” ya da “kooperatif tapulu hobi bahçesi” ilanlarına sıklıkla rastlamış olmalısınız. Ancak mülkiyette “kooperatif tapusu” diye bir kavram yok. Kooperatif tapusu denilen şey esasında kooperatif hissedarlığından ibaret.
Aldığınızı sandığınız yere ne mi olur? O sorunun da cevabını verelim. Öyle bir yeriniz var gibi durur. Ama bir süre sonra karşılaşacağınız sorunlardan dolayı bıkar usanırsınız. Takibini yapmayı bırakın, adını bile anmak istersiniz. Bu durumda kooperatife yön verenler artık bıkıp usananların yerlerini ölü fiyata bir bir toplayıp büyük arazinin sahibi olurlar.
